Alışkanlıklarımızı Değiştirme Yolları

Alışkanlıklarımızı Değiştirme Yolları

Neden alışkanlıklarımızı değiştirmek isteriz? Bize zarar verdiği için. Sıkıntı yaşadığımız için. Yani bir davranış artık bizi rahatsız etmeye başladığında değiştirmemiz gerektiğini düşünmeye başlarız. Peki neden bu kadar  zordur bu alışkanlıklardan vazgeçmek? Uzman Psikolog Barlas Günay'ın bu konuda ki yazısını paylaşmak istiyorum sizlerle. Kötü alışkanlıklarımızdan kurtulabilmemiz dileğiyle......

"En sık karşılaştığımız sorulardan, sorunlardan bazıları: Sigarayı bırakmak, kilo vermek, düzenli uyumak, spor yapmak, harcamaları azaltmak, alkolü kesmek, kendine güvenli olmak, öfkeyle başa çıkmak... ve daha bunlar gibi birçok kişinin devamlı gündeminde olan zararlı davranışları değiştirmek neden bu kadar zor? Neden insanlar bu uğraşlara defalarca girip, yıllarca uğraşıp hep başladıkları noktaya dönüyorlar? Neden bu değişikliklerin hiçbiri kalıcı olamıyor?

Cevabını sigarayı bırakmayı örnek olarak ele alarak biraz açıklamaya çalışayım. Öncelikle, sadece 'sigara içmemeye çalışarak' sigarayı asla tamamen bırakamazsınız, sigarayı ancak zamanla sigaraya artık ihtiyaç duymayan yapıda bir insan haline gelerek birakabilrsiniz... Çünkü, insan beyni, insan zihni, insanın vücuduyla, yaşam stiliyle ve yaşama bakışıyla 'BİR'dir; insan karmaşık, komplike, ve birçok katmanı olan son derece gelişmiş bir canlıdır. Sigara içme davranışı ise bu yapının yani bu beden/zihin/yaşam stili/yaşama bakış karışımının yan ürünlerinden, yansımalarından, sonuçlarından sadece birisidir. Sigara içme davranışının (ya da benzer bütün zararlı alışkanlıkların) kişinin bu yapısının içinde kendisine göre bir anlamı, bir işlevi, bir görevi vardır. Bunun için, bütün yapıyı tamamen değiştirmeden o yapının sonucu olan bir davranışın değişmesini beklemek ise, düpedüz hayalperestliktir...

Kişi benliğinin, hayatının tümüne değil de, sadece sigara içme davranışına yoğunlaşırsa bırakma çabaları mekanik, kuru, anlamsız, ve zamanla imkansız hale gelecektir. Kişi kendisine 'sigara içme!' dedikçe o davranıştan kurtulamayacaktır, çünkü asıl sorun yüzeyde görünen sigara içme davranışı değil, kişiyi sigaraya muhtaç kılan onun altında yatan yapısıdır. İnsan bir hedefe ulaşmak istiyorsa, sadece o hedefe ulaşmasına yardımcı olacak davranışları tekrar tekrar yapmaya çalışmanın ötesinde, o hedefe ulaşabilecek yapıda bir insan haline gelmelidir. İşte bu yüzden sadece sigara içmemeye çalışmak, yemek yememeye çalışmak, öfkelenmemeye çalışmak, vs... çabaları hep yetersiz kalmaktadır. İnsan sigarayı bırakmak istiyorsa, sigara içmeme davranışında bulunmanın ötesinde SİGARAYA ZATEN HİÇ İHTİYAÇ DUYMAYAN BİR İNSAN HALİNE GELMEYE ÇALIŞMALIDIR. Ve kendisine sormalıdır; Peki hangi yapıdaki insanlar sigaraya ihtiyaç duymazlar? Kendisiyle barışık olan, duygularıyla sağlıklı şekilde baş edebilen, sağlıklı yaşayan, strese kapılmayan, spor yapan, arkadaşları da sigara içmeyen, çok alkol almayan, düzenli yaşayan insanlar... hedef bu yapıya ulaşmak olmalıdır, sadece ve sadece 'sigarayı birakmak' değil... Aynı şekilde, mesela kilo verme konusunda da, geç yatan, spor yapmayan, devamlı stres yaşayan, kendisiyle dürüst ve barışık olmayan bir insan halinde kaldığınız sürece, istediğiniz kadar kalori sayın, istediğiniz kadar 'kibrit kutusu kadar peynir' yiyin, kilo veremezsiniz... Verseniz de hemen alırsınız... Çünkü asıl sorun kilonuz değildir, sizi kilolu yapan yaşam stilinizdir, kişilik yapınızdır.

Görüldüğü gibi, zararlı alışkanlıklardan kurtulmak, salt olarak o davranışları hedefleyip ısrarlı ve mekanik bir şekilde o davranışları 'yapmamaya' çalışarak olabilecek bir şey değildir. Kişinin o zararlı davranış etrafındaki hayatını masaya yatırması, ve o zararlı davranışa artık ihtiyaç duymayacak şekilde yaşam stilini, hayat düzenini, ve belki de arkadaş çevresini bile değiştirmesi gerekecektir. Siz bir insan olarak son derece gelişmiş, çok katmanlı, ve eşsiz bir canlısınız. Böyle değilmiş gibi yaptığınızda, kendinizi basite indirgediğinizde kendinize haksızlık etmiş olursunuz. Ve beyin haksızlığı hiç sevmez, inadına direnir... Hepinize mutlu pazarlar...." Uzm. Psikolog Barlas GÜNAY